Orao, koji može da se uzdigne iznad oblaka i da upre pogled u sunce, smatra se istovremeno za nebeski i solarni simbol, a oba oblika se mogu i stopiti. Orao kralj ptica kruniše njihov opšti simbolizam, a to je simbolizam anđela, viših duhovnih bića. U antici je on Zevsova ptica, pa se čak sa njim poistovećuje; njegovu ulogu kralja neba nalazimo i kod sibirskih šamana. Poistovećenje orla sa suncem, izvorom i zračenjem svetlosti, bitno je kod svernoameričkih Indijanaca koji se, pošto nose perje, poistovećuju sa tim zračenjem (koliko je ono duhovno, toliko je i fizičko). Orlovsko perje i zviždaljka od orlove kosti upotrebljavaju se u plesu koji gleda sunce. Isto poistovećenje postoji kod Acteka, a i u Japanu: kami, čiji je orao glasnik i pomoćnik, naziva se Orao nebeskog sunca. U Grčkoj se verovalo da su se orlovi, koji su krenuli sa kraja sveta, zaustavili na vrhu omfalosa u Delfima: od svitanja do zalaska oni tako prate sunčevu putanju, jer se omfalos podudara sa osom sveta.
Orao koji upire pogled u sunce je simbol neposredne percepcije razumske svetlosti. Gleda orao neustrašivo pravo u sunce, piše Angelus Silesius, i u tebe, večni sjaju, ako ti je srce čisto.
Orao je simbol kontemplacije, a s tim je u vezi i atribucija orla svetom Jovanu i njegovom Jevanđelju. Neka srednjovekovna umetnička dela poistovećuju ga sa samim Hristom, pa orao označava njegovo Uspenje, a katkad i Kraljevstvo. Ovo drugo tumačenje je nastalo pomeranjem rimskog simbola Carstva, a biće i simbol srednjovekovnoga Svetog Carstva. I konačno, u psalmima je on, kao i feniks, simbol duhovnog obnavljanja.
Drugi solarni vid, lik mitske ptice Garuda, prvobitno je orao. Sunčeva ptica, blistava kao vatre, ptica na kojoj jaši Višnu – i sam solarne prirode – Garuda je nagari, neprijatelj zmija, ili nagantaka, uništitelj zmija. Dvojstvo orla i zmije obično označava dvojstvo neba i zemlje, ili borbu anđela i demona. U Kambodži je Garuda amblem vladara solarnog roda, a Naga amblem vladara lunarnogroda. Garuda je i Krilati trostruki Veda, simbol Reči, ono što je orao u hrišćanskoj ikonografiji.
Grauda je i simbol snage, hrabrosti i prodornosti; zbog oštrovidnosti je to i orao.
Opštoj simbolici orla stare kulture dodaju mnoge pojedinosti. U Americi i u Sibiru, u celom šamanskom svetu, orao je simboluranske snage. Po nekoj magičnoj srodnosti šamanima služi za let kroz prostor. Šaman dugo pleše, pada bez svesti na zemlju a njegova duša je nošena u nebo u barci koju vuku orlovi.
2. Orao je ptica zaštitnik. S vrhova grana kosmičkog stabla on čuva kao lek protiv svih zala koja sadrže te grane.
Severnoameričkim Indijancima iz plemena Pavitso služi za magični način lečenja: štap sa orlovim perom na gornjem kraju, koji je nabavio šaman, stavlja se na bolesnikovu glavu. Izlečenje orlovim perom podseća na šamanski uzlet i ekstatična stanja: veruje se da orao odnosi zlo, dušu i šamana.
3. Orao je i ptica začetnik. Veliki orao spasava junaka Toštuka iz podzemnog sveta i odnosi ga na gornji; sam on može da leti iz jednog sveta u drugi. U dva maha proždire umirućeg junaka da bi mu iznova sačinio telo u svojoj utrobi pre nego što ga iznese. Utoliko je to i jedna od inicijacijskih slika, koja otkriva moć obnove upijanjem.
U nekoj velškoj apokrifnoj priči orao je jedan od predaka sveta; to se podudara s irskom pričom o Tuanu Mek Kairilu i s jednim odlomkom iz Mabinogija o Kalču i Alvenu; orao je prvobitna životinja začetnik, kao što su i slavuj, sova, jelen i losos. U keltskoj mitologiji pojavljuje se samo kao metamorfoza Leva koji se preobrazio u orla kad ga je u Matovom Mabinogiju ubio ljubavnik njegove neverne žene Blodeved; orao se, međutim, često javlja u galskoj numizmatici. U Irskoj mu, kako se čini, tu ulogu preuzima soko.
4. U proricanju orao ima značajno mesto. Auguri su tumačili let orlova da bi dokučili volju bogova. Rimski orao je, kao i germansko-keltski gavran, u svojoj biti glasnik volje bogova.
Pindar kaže da Kralj ptica spava na Zevsovom žezlu i ljude upoznaje s njegovom voljom. Kad Prijam polazi da zamoli Ahileja da mu vrati Hektorovo telo, prinosi Zevsu žrtvu:
’’Najveći, najviši Dive, što caruješ s Ide, daj mi,
drag da Ahileju stignem, i da se sažali na me,
pticu mi pošalji brzog vesnika koji je tebi
od svih najdraži ptica i snagu najveću ima,
s desne strane sam da ga smotrim očima svojim
i njim osokoljen krenem do danajskih brodova brzih!’’
Tako se pomoli on, a mudri ga sasluša Dive,
odmah mu pošalje orla, tu najpodesniju pticu,
mrkog lovca, koga i pegavcem naziva narod.
K’o što su vrata široka u visoke riznice koga
čoveka blago što ima i zatvorena i čvrsta:
tako se s obadve strane orulušini širila krila.
I njimu učini se nad gradom da nadesno prođe:
radosni budu kad vide, i svima se razgali srce
Šarl Bodoen navodi da je orao kolektivni prvobitni simbol oca, muževnosti i moći. I Jung vidi u orlu očinski simbol.
U Sibiru se sveta ptica orao smatra ocem šamana. Jedan mit to ovako objašnjava: Svevišnji šalje Orla u ponoć ljudima koje muče zli duhovi koji donose bolest i smrt; ali ljudi ne razumeju glasnikov govor; Bog mu reče da ljudima dade dar šamanizovanja; orao ponovo silazi i učini da jedna žena zatrudni; ona rodi prvog šamana.
Unutar istog sistema orao je simbol sunca: tako je kod Indijaca i kod američkih Indijanaca. Šamani nose orlovska krila. U azijskoj i severnoazijskoj mitologiji orao je supstitut sunca.
6. Orao se upoređuje s ocem i suncem, a kao nebeski bog izjednačava se s munjom i gromom. Raširena orlova krila podsećaju na izlomljene crte munje i krsta. U slikama orla munje i orla krsta Aleksander vidi simbole civilizacija lovaca i ratara. Po Aleksanderu, orao je uransko božanstvo, izraz Ptice Grmljavine i temeljni amblem civilizacije nomadskih lovaca, ratnika i osvajača; kao krst (meksički lisnati krst koji stilizuje mladicu kukuruza sa dva režnja) glavni je amblem ratarskih civilizacija. U izvorima indijanskih kultura prvi otelotvoruje sever, hladnoću i muški polaritet, a drugi je oznaka juga, crvene boje, vlage i topline, te ženskog polariteta.
Stapanjem dve civilizacije ova dva simbola, u početku suprotna, se superponiraju i mešaju: začudo je krst jednostavnog geometrijskog oblika, rimskog tipa, na kraju postao čak i ravničarskim crvenokošcima simbol sokola ili orla raširenih krila, ali i simbol mladice kukurma koja niče iz zemlje sve to na urođenički način i bez evropskog uticaja... Uopšteno govoreći, kako je vreme prolazilo i kulture se mešale, tako Ptica Grmljavina, orao Ašure ili Zevsa, postaje i gospodar rodnosti i zemlje koju simbolizuje krst.
7. Orao se dovodi u vezu s jaguarom kao što se nebeska snaga dovodi u vezu sa telurskom. Kod Asteka su postojala dva ratnička bratstva: Vitezovi orlovi i Vitezovi jaguari. Orao proizlazi iz mita o suncu. Kod Asteka je srce žrtvovanih ratnika bilo hrana solarnom Orlu. Nazivaju ih orlovim ljudima. Jednaka je simbolička vrednost ratnika poginulih u borbi i ljudi žrtvovanih solarnom Orlu: oni hrane sunce i prate ga na njegovoj putanji.
Simbolika orla i jaguara, koji predstavlja nebeske i telurske snage, nalazi se i u opisu svečanog prestola astečkog cara: sedeo je na orlovskom prestolu, a naslanjao se na jaguarovu kožu. Postoji još mnogo primera, kod Indijanaca obe Amerike, spoja orao-jaguar, simbola zemaljskih i nebeskih sila.
8. Orao je ptica svetlosti i prosvetljenja. Pošto je solarna ptica, slika sunca, vatre, visine, dubine, vazduha i svetlosti, predstavlja kralja kao sina svetlosti. I inicijant je kralj.
Po predanju, orao poseduje moć podmlađivanja. Izlaže se suncu, a kad mu se perje zažari, zaroni u čistu vodu, te stekne novu mladost. Tako i inicijacija i alhemija sadrže prolazak kroz vodu i vatru.
Solarna ptica ima i pronicljiv pogled; upoređuje se s okom što sve vidi, odnosno s bogom i kraljem. Veruje se da orao na krilima odnosi dušu pokojnika i vraća je Bogu. Silazni let znači silazak svetlosti na zemlju.
Srednjovekovni mistici često temum orla evociraju viđenje Boga; molitvu upoređuju s krilima orla koji se vinuo prema svetlosti.
Orao je simbol apostola Jovana, a njegovo Jevanđelje započinje priznavanjem pojma Reč-Svetlo.
9. Orao je vladarska ptica, nebeski ekvivalent za lava na zemlji. Ponekad je na vrhu stubova obeliska i ose sveta; simbolizuje najvišu silu, vrhovnu vlast, genija, junaštvo i svako transcendentno stanje. Uopšteno govoreći, orao je simbol društvenog i duhovnog uspenja, veze s nebom koja mu daje izuzetnu moć i održava ga u visinama.''
''10. U biblijskom predanju anđeli često imaju oblik orla: I lice bijaše u sve četiri lice čovječije i lice lavovo s desne strane, a s lijeve strane lice volujsko i lice orlovo u sve četiri. I lica im i krila bijahu razdijeljena ozgo; u svake se dva krila sastavljahu jedno s drugim a dva pokrivahu im tijelo (Jezekilj, 1, 10-11). Takve slike su izraz transcendencije: anđelu ništa nije nalik čak i kad se umnože najuzvišeniji atributi orla. Javlja se i u Otkrivenju (4, 7-8): ... i četvrta životinja bješe kao orao kad leti...
Pseudo-Dionisije Areopagit ovako objašnjava predstavljanje anđela orlom: Lik orla pokazuje vlast, težnju vrhuncima, brzi let, okretnost, spremnost i domišljatost u nalaženju okrepljujuće hrane, te jačinu pogleda koji je slobodno, neposredno i bez skretanja usmeren ka kontemplaciji onih znakova, čije značenje umnogostručuje dobrostivost tearhijskog Sunca.
11. U predislamskom predanju Irana, orao je zbog moći i snage postao simbol obrazac, što je prouzrokovalo zbrku sa ostalim pticama grabljivicama plemenite vrste, osim lešinara. Reči koje označavju orla i sokola su međusobno zamenjive, pa su i nazivi orla ili sokola često zamenjivi. Mada je simbol orla sveopšti, on je jedna od posebnosti iranskog predanja. Već je u doba Medijaca i Persijaca simbol pobede. Po Ksenofonu (Kirovo vaspitanje, II, 4), kad je u ratu protiv Asiraca Kirova vojska stigla u pomoć kralju Kijaksaru, jedan orao je leteo nad persijanskom vojskom, što je protumačeno kao povoljan predznak, i Eshil (Persijanci, 205 i d.) zamišlja kako je prizorom orla koji progoni sokola Atosi u snu najavljeno da će Grci poraziti Persijance.
Herodot (III, 76) pripoveda da su Darije i sedam iranskih dostojanstvenika, dok su oklevali da pođu u palatu kralja Gaumate, koji je prevarom zauzeo persijski presto, ugledali kako sedam parova sokola gone dva para lešinara i kako im čupaju perje: bio je to dobar predznak za uspeh njihovog nauma i oni su krenuli na palatu.
Na barjaku ahemenidskog Irana, zlatni orao raširenih krila postavljen je na vrh koplja (Kirovo vaspitanje, VII, 1) kao simbol moći i pobede Persijanaca. I Firdusi (940-1020) u Shahnami (Knjiga kraljeva) govori o zastavi drevnog Irana na kojoj je bio lik orla.
U mazdaizmu (religiji predislamskog Irana) pojam varane, božanske moći i svetlosti slave, naročito je vezan uz taj simbol.
U Avesti simbol varane je orao ili soko. Kad je legendarni iranski kralj Djamshid (Yama), prvi kralj na svetu prema toj knizi (ili treći prema Firdusijevom Shahnami), izustio laž, varana, koji je bio u njemu, napustio ga je na vidljiv način u obliku ptice, varaghne(soko). Kralj se našao bez svih svojih izuzetnih osobina: neprijatelji su ga pobedili i izgubio je presto.
12. U postislamskom predanju, simboli orla i simorga pokazuju neka zajedniča obeležja, evociraju uzvišeno i veličanstveno, urođene atribute Boga. U mnogim pričama jedan čarobnjak dokazuje nadmoć nad drugim pretvarajući se u orla.
U starim farmakopejama orlu se pripisuje natprirodna moć; da bi se stekla snaga i srčanost, treba piti orlovu krv, a orlov izmet pomešan s nekom vrstom alkoholnog pića zvanog siki leči neplodnost žena.
U snovima i vračanju orao simbolizuje moćnog kralja, a kralj je predznak nesreće. Iranska uzrečica kaže: pojave li se u snu ptica i riba, bićeš kralj ili će ti se sreća nasmešiti. U folkloru se zadržala ovakva simbolička vrednost orla. U Hamzinim tajnama (str. 10) kralj Anuširan (Hosroe I) ugleda u snu let gavrana koji stižu iz Kajbara. Gavran koji predvodi jato otima mu krunu. Tada tri kraljeva orla, dolazeći iz pravca Meke, napadnu gavrana i oduzmu mu krunu, te je vrate Hosroeu. Vezir Buzardjomehr tumači da san ukazuje na kraljevog neprijatelja kojeg će pobediti emir Hamza, negov konjušar Amr(w) i strelac Mokbel. Ta se trojica često označavaju kraljevskim orlom, a prozvani su saheb-qaran, to jest gospodari epohe, koji pobeđuju nevernike, pa se zasluženo upoređuju s orlovima.
U persijskoj književnosti orlova smelost (himmat) i srčanost su stalno poređenje, u skladu s ostalim osobinama koje se orlu pripisuju (veličanstvenost, plemenitost i tako dalje).
U islamskom razdoblju, minijature, krčazi, uljane lampe i drugi kućni predmeti najčešće su ukrašeni motivom orla i drugih mitskih ptica, koje se u umetnosti upotrebljavaju sa svojom simboličkom vrednošću.
13. Kao svaki simbol i orao ima noćni vid: to je uveličavanje njegove vrednosti, izopačenje njegove moći i nerazumnost njegovog uzvišenja. Dvojstvo simbola očigledno je već kod Poni Indijanaca. A. Flečer je uočio da se kod njih ženka smeđeg orla dovodi u vezu sa noći, mesecom, severom, Pramajkom koja je plemenita, ali i strašna, dok se beli orao povezuje sa danom, suncem, jugom. Praocem čiji lik takođe može da postane tiranski. U snovima je orao, kao i lav, kraljevska životinja, koja otelotvoruje uzvišene misli, pa mu je značenje gotovo uvek pozitivno. Simbolizuje naglo uzbuđenje i iscrpljujuću strast duha. No orao je i ptica grabljivica, koja kandžama grabi žrtve i odvodi ih na mesta sa kojih ne mogu pobeći, pa je zato i simbol nesalomive volje koja proždire.''
’’Simbol dobro poznat starim Meksikancima. U Natal kodeksu, prema Bejeru, verovatno otelotvorava neko božanstvo rastinja; okružen je biljkama i školjkama, i pridružen datumima koji su pod znakom tih božanstava.
Kod drevnih civilizovanih naroda Male Azije dvoglavi orao je simbol vrhovne vlasti. U šamanskom predanju srednje Azije često se prikazuje na vrhu stuba sveta koja stoji usred sela; Dolgani ga zovu ptica gospodar i veruju da je stub koji se nekad ne ruši, a povrh kojeg je on postavljen, replika istovetnog stuba isped kuće Vrhovnog boga, koji, kažu, nikada ne stari niti pada.
Prema Frejzeru simbol hetitskog porekla preuzeli su u srednjem veku Turci Seldžuci, a od njih u vreme krstaških vojnih pohoda Evropljani, pa je tako stigao do austrijskog i ruskog carskog grba.
Udvostručavanje glave ne izražava toliko dvojnost ili višestrukost delova carstva, koliko jača simbolizam orla: to je vlast viša nego kraljevska, istinski carski suverenitet, kralj kraljeva. I životinje naslonjene jedne na druge leđima, ili postavljene sučelice, koje su toliko česte u umetničkim delima, donose simboličke vrednosti do njihovog vrhunca.’’
Orao koji upire pogled u sunce je simbol neposredne percepcije razumske svetlosti. Gleda orao neustrašivo pravo u sunce, piše Angelus Silesius, i u tebe, večni sjaju, ako ti je srce čisto.
Orao je simbol kontemplacije, a s tim je u vezi i atribucija orla svetom Jovanu i njegovom Jevanđelju. Neka srednjovekovna umetnička dela poistovećuju ga sa samim Hristom, pa orao označava njegovo Uspenje, a katkad i Kraljevstvo. Ovo drugo tumačenje je nastalo pomeranjem rimskog simbola Carstva, a biće i simbol srednjovekovnoga Svetog Carstva. I konačno, u psalmima je on, kao i feniks, simbol duhovnog obnavljanja.
Drugi solarni vid, lik mitske ptice Garuda, prvobitno je orao. Sunčeva ptica, blistava kao vatre, ptica na kojoj jaši Višnu – i sam solarne prirode – Garuda je nagari, neprijatelj zmija, ili nagantaka, uništitelj zmija. Dvojstvo orla i zmije obično označava dvojstvo neba i zemlje, ili borbu anđela i demona. U Kambodži je Garuda amblem vladara solarnog roda, a Naga amblem vladara lunarnogroda. Garuda je i Krilati trostruki Veda, simbol Reči, ono što je orao u hrišćanskoj ikonografiji.
Grauda je i simbol snage, hrabrosti i prodornosti; zbog oštrovidnosti je to i orao.
Opštoj simbolici orla stare kulture dodaju mnoge pojedinosti. U Americi i u Sibiru, u celom šamanskom svetu, orao je simboluranske snage. Po nekoj magičnoj srodnosti šamanima služi za let kroz prostor. Šaman dugo pleše, pada bez svesti na zemlju a njegova duša je nošena u nebo u barci koju vuku orlovi.
2. Orao je ptica zaštitnik. S vrhova grana kosmičkog stabla on čuva kao lek protiv svih zala koja sadrže te grane.
Severnoameričkim Indijancima iz plemena Pavitso služi za magični način lečenja: štap sa orlovim perom na gornjem kraju, koji je nabavio šaman, stavlja se na bolesnikovu glavu. Izlečenje orlovim perom podseća na šamanski uzlet i ekstatična stanja: veruje se da orao odnosi zlo, dušu i šamana.
3. Orao je i ptica začetnik. Veliki orao spasava junaka Toštuka iz podzemnog sveta i odnosi ga na gornji; sam on može da leti iz jednog sveta u drugi. U dva maha proždire umirućeg junaka da bi mu iznova sačinio telo u svojoj utrobi pre nego što ga iznese. Utoliko je to i jedna od inicijacijskih slika, koja otkriva moć obnove upijanjem.
U nekoj velškoj apokrifnoj priči orao je jedan od predaka sveta; to se podudara s irskom pričom o Tuanu Mek Kairilu i s jednim odlomkom iz Mabinogija o Kalču i Alvenu; orao je prvobitna životinja začetnik, kao što su i slavuj, sova, jelen i losos. U keltskoj mitologiji pojavljuje se samo kao metamorfoza Leva koji se preobrazio u orla kad ga je u Matovom Mabinogiju ubio ljubavnik njegove neverne žene Blodeved; orao se, međutim, često javlja u galskoj numizmatici. U Irskoj mu, kako se čini, tu ulogu preuzima soko.
4. U proricanju orao ima značajno mesto. Auguri su tumačili let orlova da bi dokučili volju bogova. Rimski orao je, kao i germansko-keltski gavran, u svojoj biti glasnik volje bogova.
Pindar kaže da Kralj ptica spava na Zevsovom žezlu i ljude upoznaje s njegovom voljom. Kad Prijam polazi da zamoli Ahileja da mu vrati Hektorovo telo, prinosi Zevsu žrtvu:
’’Najveći, najviši Dive, što caruješ s Ide, daj mi,
drag da Ahileju stignem, i da se sažali na me,
pticu mi pošalji brzog vesnika koji je tebi
od svih najdraži ptica i snagu najveću ima,
s desne strane sam da ga smotrim očima svojim
i njim osokoljen krenem do danajskih brodova brzih!’’
Tako se pomoli on, a mudri ga sasluša Dive,
odmah mu pošalje orla, tu najpodesniju pticu,
mrkog lovca, koga i pegavcem naziva narod.
K’o što su vrata široka u visoke riznice koga
čoveka blago što ima i zatvorena i čvrsta:
tako se s obadve strane orulušini širila krila.
I njimu učini se nad gradom da nadesno prođe:
radosni budu kad vide, i svima se razgali srce
Šarl Bodoen navodi da je orao kolektivni prvobitni simbol oca, muževnosti i moći. I Jung vidi u orlu očinski simbol.
U Sibiru se sveta ptica orao smatra ocem šamana. Jedan mit to ovako objašnjava: Svevišnji šalje Orla u ponoć ljudima koje muče zli duhovi koji donose bolest i smrt; ali ljudi ne razumeju glasnikov govor; Bog mu reče da ljudima dade dar šamanizovanja; orao ponovo silazi i učini da jedna žena zatrudni; ona rodi prvog šamana.
Unutar istog sistema orao je simbol sunca: tako je kod Indijaca i kod američkih Indijanaca. Šamani nose orlovska krila. U azijskoj i severnoazijskoj mitologiji orao je supstitut sunca.
6. Orao se upoređuje s ocem i suncem, a kao nebeski bog izjednačava se s munjom i gromom. Raširena orlova krila podsećaju na izlomljene crte munje i krsta. U slikama orla munje i orla krsta Aleksander vidi simbole civilizacija lovaca i ratara. Po Aleksanderu, orao je uransko božanstvo, izraz Ptice Grmljavine i temeljni amblem civilizacije nomadskih lovaca, ratnika i osvajača; kao krst (meksički lisnati krst koji stilizuje mladicu kukuruza sa dva režnja) glavni je amblem ratarskih civilizacija. U izvorima indijanskih kultura prvi otelotvoruje sever, hladnoću i muški polaritet, a drugi je oznaka juga, crvene boje, vlage i topline, te ženskog polariteta.
Stapanjem dve civilizacije ova dva simbola, u početku suprotna, se superponiraju i mešaju: začudo je krst jednostavnog geometrijskog oblika, rimskog tipa, na kraju postao čak i ravničarskim crvenokošcima simbol sokola ili orla raširenih krila, ali i simbol mladice kukurma koja niče iz zemlje sve to na urođenički način i bez evropskog uticaja... Uopšteno govoreći, kako je vreme prolazilo i kulture se mešale, tako Ptica Grmljavina, orao Ašure ili Zevsa, postaje i gospodar rodnosti i zemlje koju simbolizuje krst.
7. Orao se dovodi u vezu s jaguarom kao što se nebeska snaga dovodi u vezu sa telurskom. Kod Asteka su postojala dva ratnička bratstva: Vitezovi orlovi i Vitezovi jaguari. Orao proizlazi iz mita o suncu. Kod Asteka je srce žrtvovanih ratnika bilo hrana solarnom Orlu. Nazivaju ih orlovim ljudima. Jednaka je simbolička vrednost ratnika poginulih u borbi i ljudi žrtvovanih solarnom Orlu: oni hrane sunce i prate ga na njegovoj putanji.
Simbolika orla i jaguara, koji predstavlja nebeske i telurske snage, nalazi se i u opisu svečanog prestola astečkog cara: sedeo je na orlovskom prestolu, a naslanjao se na jaguarovu kožu. Postoji još mnogo primera, kod Indijanaca obe Amerike, spoja orao-jaguar, simbola zemaljskih i nebeskih sila.
8. Orao je ptica svetlosti i prosvetljenja. Pošto je solarna ptica, slika sunca, vatre, visine, dubine, vazduha i svetlosti, predstavlja kralja kao sina svetlosti. I inicijant je kralj.
Po predanju, orao poseduje moć podmlađivanja. Izlaže se suncu, a kad mu se perje zažari, zaroni u čistu vodu, te stekne novu mladost. Tako i inicijacija i alhemija sadrže prolazak kroz vodu i vatru.
Solarna ptica ima i pronicljiv pogled; upoređuje se s okom što sve vidi, odnosno s bogom i kraljem. Veruje se da orao na krilima odnosi dušu pokojnika i vraća je Bogu. Silazni let znači silazak svetlosti na zemlju.
Srednjovekovni mistici često temum orla evociraju viđenje Boga; molitvu upoređuju s krilima orla koji se vinuo prema svetlosti.
Orao je simbol apostola Jovana, a njegovo Jevanđelje započinje priznavanjem pojma Reč-Svetlo.
9. Orao je vladarska ptica, nebeski ekvivalent za lava na zemlji. Ponekad je na vrhu stubova obeliska i ose sveta; simbolizuje najvišu silu, vrhovnu vlast, genija, junaštvo i svako transcendentno stanje. Uopšteno govoreći, orao je simbol društvenog i duhovnog uspenja, veze s nebom koja mu daje izuzetnu moć i održava ga u visinama.''
''10. U biblijskom predanju anđeli često imaju oblik orla: I lice bijaše u sve četiri lice čovječije i lice lavovo s desne strane, a s lijeve strane lice volujsko i lice orlovo u sve četiri. I lica im i krila bijahu razdijeljena ozgo; u svake se dva krila sastavljahu jedno s drugim a dva pokrivahu im tijelo (Jezekilj, 1, 10-11). Takve slike su izraz transcendencije: anđelu ništa nije nalik čak i kad se umnože najuzvišeniji atributi orla. Javlja se i u Otkrivenju (4, 7-8): ... i četvrta životinja bješe kao orao kad leti...
Pseudo-Dionisije Areopagit ovako objašnjava predstavljanje anđela orlom: Lik orla pokazuje vlast, težnju vrhuncima, brzi let, okretnost, spremnost i domišljatost u nalaženju okrepljujuće hrane, te jačinu pogleda koji je slobodno, neposredno i bez skretanja usmeren ka kontemplaciji onih znakova, čije značenje umnogostručuje dobrostivost tearhijskog Sunca.
11. U predislamskom predanju Irana, orao je zbog moći i snage postao simbol obrazac, što je prouzrokovalo zbrku sa ostalim pticama grabljivicama plemenite vrste, osim lešinara. Reči koje označavju orla i sokola su međusobno zamenjive, pa su i nazivi orla ili sokola često zamenjivi. Mada je simbol orla sveopšti, on je jedna od posebnosti iranskog predanja. Već je u doba Medijaca i Persijaca simbol pobede. Po Ksenofonu (Kirovo vaspitanje, II, 4), kad je u ratu protiv Asiraca Kirova vojska stigla u pomoć kralju Kijaksaru, jedan orao je leteo nad persijanskom vojskom, što je protumačeno kao povoljan predznak, i Eshil (Persijanci, 205 i d.) zamišlja kako je prizorom orla koji progoni sokola Atosi u snu najavljeno da će Grci poraziti Persijance.
Herodot (III, 76) pripoveda da su Darije i sedam iranskih dostojanstvenika, dok su oklevali da pođu u palatu kralja Gaumate, koji je prevarom zauzeo persijski presto, ugledali kako sedam parova sokola gone dva para lešinara i kako im čupaju perje: bio je to dobar predznak za uspeh njihovog nauma i oni su krenuli na palatu.
Na barjaku ahemenidskog Irana, zlatni orao raširenih krila postavljen je na vrh koplja (Kirovo vaspitanje, VII, 1) kao simbol moći i pobede Persijanaca. I Firdusi (940-1020) u Shahnami (Knjiga kraljeva) govori o zastavi drevnog Irana na kojoj je bio lik orla.
U mazdaizmu (religiji predislamskog Irana) pojam varane, božanske moći i svetlosti slave, naročito je vezan uz taj simbol.
U Avesti simbol varane je orao ili soko. Kad je legendarni iranski kralj Djamshid (Yama), prvi kralj na svetu prema toj knizi (ili treći prema Firdusijevom Shahnami), izustio laž, varana, koji je bio u njemu, napustio ga je na vidljiv način u obliku ptice, varaghne(soko). Kralj se našao bez svih svojih izuzetnih osobina: neprijatelji su ga pobedili i izgubio je presto.
12. U postislamskom predanju, simboli orla i simorga pokazuju neka zajedniča obeležja, evociraju uzvišeno i veličanstveno, urođene atribute Boga. U mnogim pričama jedan čarobnjak dokazuje nadmoć nad drugim pretvarajući se u orla.
U starim farmakopejama orlu se pripisuje natprirodna moć; da bi se stekla snaga i srčanost, treba piti orlovu krv, a orlov izmet pomešan s nekom vrstom alkoholnog pića zvanog siki leči neplodnost žena.
U snovima i vračanju orao simbolizuje moćnog kralja, a kralj je predznak nesreće. Iranska uzrečica kaže: pojave li se u snu ptica i riba, bićeš kralj ili će ti se sreća nasmešiti. U folkloru se zadržala ovakva simbolička vrednost orla. U Hamzinim tajnama (str. 10) kralj Anuširan (Hosroe I) ugleda u snu let gavrana koji stižu iz Kajbara. Gavran koji predvodi jato otima mu krunu. Tada tri kraljeva orla, dolazeći iz pravca Meke, napadnu gavrana i oduzmu mu krunu, te je vrate Hosroeu. Vezir Buzardjomehr tumači da san ukazuje na kraljevog neprijatelja kojeg će pobediti emir Hamza, negov konjušar Amr(w) i strelac Mokbel. Ta se trojica često označavaju kraljevskim orlom, a prozvani su saheb-qaran, to jest gospodari epohe, koji pobeđuju nevernike, pa se zasluženo upoređuju s orlovima.
U persijskoj književnosti orlova smelost (himmat) i srčanost su stalno poređenje, u skladu s ostalim osobinama koje se orlu pripisuju (veličanstvenost, plemenitost i tako dalje).
U islamskom razdoblju, minijature, krčazi, uljane lampe i drugi kućni predmeti najčešće su ukrašeni motivom orla i drugih mitskih ptica, koje se u umetnosti upotrebljavaju sa svojom simboličkom vrednošću.
13. Kao svaki simbol i orao ima noćni vid: to je uveličavanje njegove vrednosti, izopačenje njegove moći i nerazumnost njegovog uzvišenja. Dvojstvo simbola očigledno je već kod Poni Indijanaca. A. Flečer je uočio da se kod njih ženka smeđeg orla dovodi u vezu sa noći, mesecom, severom, Pramajkom koja je plemenita, ali i strašna, dok se beli orao povezuje sa danom, suncem, jugom. Praocem čiji lik takođe može da postane tiranski. U snovima je orao, kao i lav, kraljevska životinja, koja otelotvoruje uzvišene misli, pa mu je značenje gotovo uvek pozitivno. Simbolizuje naglo uzbuđenje i iscrpljujuću strast duha. No orao je i ptica grabljivica, koja kandžama grabi žrtve i odvodi ih na mesta sa kojih ne mogu pobeći, pa je zato i simbol nesalomive volje koja proždire.''
’’Simbol dobro poznat starim Meksikancima. U Natal kodeksu, prema Bejeru, verovatno otelotvorava neko božanstvo rastinja; okružen je biljkama i školjkama, i pridružen datumima koji su pod znakom tih božanstava.
Kod drevnih civilizovanih naroda Male Azije dvoglavi orao je simbol vrhovne vlasti. U šamanskom predanju srednje Azije često se prikazuje na vrhu stuba sveta koja stoji usred sela; Dolgani ga zovu ptica gospodar i veruju da je stub koji se nekad ne ruši, a povrh kojeg je on postavljen, replika istovetnog stuba isped kuće Vrhovnog boga, koji, kažu, nikada ne stari niti pada.
Prema Frejzeru simbol hetitskog porekla preuzeli su u srednjem veku Turci Seldžuci, a od njih u vreme krstaških vojnih pohoda Evropljani, pa je tako stigao do austrijskog i ruskog carskog grba.
Udvostručavanje glave ne izražava toliko dvojnost ili višestrukost delova carstva, koliko jača simbolizam orla: to je vlast viša nego kraljevska, istinski carski suverenitet, kralj kraljeva. I životinje naslonjene jedne na druge leđima, ili postavljene sučelice, koje su toliko česte u umetničkim delima, donose simboličke vrednosti do njihovog vrhunca.’’
Нема коментара:
Постави коментар